Συχνές παιδικές ιώσεις: Όσα πρέπει να ξέρουν οι γονείς

Οι παιδικές ιώσεις αποτελούν ίσως το πιο συχνό φαινόμενο που αντιμετωπίζουν οι γονείς, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες αλλά και με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών, που ακόμη αναπτύσσεται, τα καθιστά πιο ευάλωτα σε ιούς που μεταδίδονται εύκολα σε σχολεία, παιδικούς σταθμούς και χώρους με συγχρωτισμό. Οι ιώσεις αυτές, αν και τις περισσότερες φορές είναι αυτοϊώμενες και δεν απαιτούν ειδική φαρμακευτική αγωγή, προκαλούν ανησυχία στους γονείς λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων τους – από πυρετό και βήχα έως δερματικά εξανθήματα και γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Στο άρθρο που ακολουθεί, παρουσιάζουμε τις συχνότερες παιδικές ιώσεις, τα χαρακτηριστικά τους συμπτώματα και πρακτικούς τρόπους σωστής αντιμετώπισης στο σπίτι, ώστε κάθε γονιός να νιώθει καλύτερα προετοιμασμένος και να γνωρίζει πότε είναι απαραίτητο να απευθυνθεί στον παιδίατρο.

Ιογενής Γαστρεντερίτιδα

Η ιογενής γαστρεντερίτιδα αποτελεί μία από τις πιο συχνές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας. Οφείλεται κυρίως στους νοροϊούς, αδενοϊούς και ροταϊούς – για τους οποίους υπάρχει πλέον διαθέσιμο εμβόλιο που έχει μειώσει σημαντικά τη συχνότητα και τη βαρύτητα των περιστατικών – αλλά και σε άλλους ιούς, όπως αστροϊοί κορονοϊοί εντεροϊοί. Η μετάδοση γίνεται εύκολα στα παιδία, κυρίως μέσω των μολυσμένων χεριών, αλλά και μέσω επιφανειών, αντικειμένων ή τροφίμων που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό. Αυτός είναι και ο λόγος που η νόσος εμφανίζεται συχνά σε χώρους όπου συγκεντρώνονται πολλά παιδιά, όπως παιδικοί σταθμοί και σχολεία.

Συμπτώματα

  • Επαναλαμβανόμενοι εμετοί
  • Υδαρείς διάρροιες, συχνά πολλές φορές την ημέρα
  • Πυρετός (χαμηλός έως μέτριος)
  • Κοιλιακό άλγος ή κράμπες
  • Καταβολή, κακή διάθεση
  • Σημάδια αφυδάτωσης (ξηροστομία, μειωμένη διούρηση, υπνηλία ή ευερεθιστότητα)

Κοινό κρυολόγημα

Το κοινό κρυολόγημα είναι η συχνότερη λοίμωξη της παιδικής ηλικίας και ανήκει στις τυπικές παιδικές ιώσεις. Προκαλείται από πολλούς διαφορετικούς ιούς – με πιο συχνούς τους ρινοϊούς, αλλά και κορονοϊούς, αδενοϊούς και ιούς της παραγρίπης. Επειδή υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά στελέχη ιών που μπορούν να προκαλέσουν κρυολόγημα, η φυσική ανοσία που αναπτύσσεται μετά από ένα επεισόδιο δεν προστατεύει από τα επόμενα. Έτσι, είναι φυσιολογικό τα παιδιά, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια φοίτησης σε παιδικό σταθμό ή σχολείο, να εμφανίζουν πολλαπλά επεισόδια τον χρόνο. Η μετάδοση γίνεται πολύ εύκολα, κυρίως μέσω σταγονιδίων στον αέρα (βήχας, φτέρνισμα), αλλά και με άμεση επαφή με μολυσμένα χέρια, παιχνίδια ή επιφάνειες.

Συμπτώματα

Τα πρώτα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος εμφανίζονται συνήθως 1–3 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό και μπορεί να διαρκέσουν έως 7-10 ημέρες. Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Ρινική συμφόρηση ή καταρροή: στην αρχή διάφανη, που μπορεί αργότερα να γίνει πιο πυκνή ή κιτρινωπή χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα λοίμωξη με μικρόβιο.
  • Ήπιος πονόλαιμος, που συχνά βελτιώνεται μέσα σε 1–2 ημέρες.
  • Φτέρνισμα και βήχας, ο οποίος μπορεί να είναι ξηρός ή με φλέγματα.
  • Χαμηλός πυρετός (δεν εμφανίζεται πάντα).
  • Κούραση, κακουχία και μειωμένη όρεξη, ιδιαίτερα στα πρώτα 24ωρα.

Σε βρέφη και μικρά παιδιά μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στον ύπνο ή στη σίτιση λόγω ρινικής απόφραξης.

Τι να αποφύγετε:

  • Αντιβιοτικά, γιατί δεν έχουν καμία δράση στους ιούς.
  • Αποσυμφορητικά ή αντιβηχικά φάρμακα χωρίς ιατρική οδηγία, ειδικά σε παιδιά μικρής ηλικίας.

Συνήθως το κοινό κρυολόγημα είναι ήπιο και υποχωρεί μόνο του. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, όπως οξεία μέση ωτίτιδα ή ιγμορίτιδα, ιδιαίτερα σε μικρότερα παιδιά.

Γρίπη

Η γρίπη είναι μια από τις πιο συχνές ιογενείς λοιμώξεις στα παιδιά, ιδιαίτερα κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες. Προκαλείται από τον ιό της γρίπης και μεταδίδεται εύκολα μέσω σταγονιδίων από το βήχα, το φτέρνισμα ή την άμεση επαφή με μολυσμένες επιφάνειες.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της γρίπης εμφανίζονται συνήθως 1–4 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό. Στα παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά και περιλαμβάνουν

  • Υψηλό πυρετό, συχνά υποχωρεί σε 3-5 ημέρες.
  • Βήχα, κακουχία, πονοκέφαλο.
  • Μυαλγίες ή αίσθημα κόπωσης το οποίο μπορεί να διαρκέσει ακόμη και περισσότερο από 2 εβδομάδες
  • Ορισμένες περιπτώσεις, γαστρεντερικά ενοχλήματα όπως ναυτία ή διάρροια

Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η γρίπη υποχωρεί χωρίς επιπλοκές, τα μικρότερα παιδιά και όσα έχουν υποκείμενα νοσήματα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρότερες εκδηλώσεις και επιπλοκές.

Η πρόληψη είναι καθοριστική. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπ. Υγείας για την εποχική γρίπη: «ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού και συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές». Ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός συνιστάται για όλα τα παιδιά ηλικίας άνω των 6 μηνών έως 5 ετών. Επιπλέον, η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής, όπως το σωστό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή επαφής με άτομα που νοσούν, συμβάλλει στην αποτροπή της μετάδοσης.

Ιογενής φαρυγγίτιδα

Η ιογενής φαρυγγίτιδα είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες πονόλαιμου στα παιδιά. Προκαλείται από διάφορους ιούς, όπως οι ρινοϊοί, οι αδενοϊοί, οι ιοί της γρίπης ή της παραγρίπης, και εμφανίζεται συχνότερα με την αλλαγή των εποχών ή σε περιόδους έξαρσης των ιώσεων. Σε αντίθεση με τη στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, η ιογενής φαρυγγίτιδα δεν χρειάζεται αντιβιοτικά. Είναι αυτοπεριοριζόμενη και υποχωρεί συνήθως μέσα σε λίγες ημέρες με απλή υποστηρικτική φροντίδα στο σπίτι.

Συμπτώματα

Η ιογενής φαρυγγίτιδα ξεκινά συνήθως με ήπια εικόνα και τα συμπτώματα διαρκούν 4–7 ημέρες. Αυτά περιλαμβάνουν:

  • Πονόλαιμο και δυσκολία στην κατάποση.
  • Ήπιο πυρετό.
  • Ερυθρότητα στο φάρυγγα, χωρίς παρουσία πύου στις αμυγδαλές.
  • Συχνά συνοδεύεται από βήχα, ρινική καταρροή ή βράγχος φωνής.
  • Μπορεί να συνυπάρχει κακουχία ή πονοκέφαλος.

Τι να αποφύγετε:

  • Η χορήγηση αντιβιοτικών δεν έχει καμία δράση στις ιογενείς λοιμώξεις και δεν πρέπει να γίνεται χωρίς ιατρική οδηγία.
  • Ερεθιστικά διαλύματα για γαργάρες ή σπρέι λαιμού με αναισθητικές ουσίες δεν συνιστώνται σε μικρά παιδιά.

Λοιμώδες ερύθημα (πέμπτη νόσος)

Το λοιμώδες ερύθημα, γνωστό και ως πέμπτη νόσος, είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από τον παρβοϊό B19. Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά ηλικίας 5–15 ετών και μεταδίδεται κυρίως μέσω σταγονιδίων που παράγονται με τον βήχα ή το φτέρνισμα, ιδιαίτερα κατά το στάδιο πριν εμφανιστεί το εξάνθημα. Ένα χαρακτηριστικό της νόσου είναι ότι, μόλις παρουσιαστεί το τυπικό εξάνθημα στο δέρμα, το παιδί δεν είναι πλέον μεταδοτικό, γεγονός που καθησυχάζει τους γονείς και το περιβάλλον του, καθώς μειώνεται ο κίνδυνος περαιτέρω διασποράς.

Συμπτώματα

Η κλινική εικόνα του λοιμώδους ερυθήματος εξελίσσεται συνήθως σε δύο φάσεις:

  • Πρόδρομη φάση: χαρακτηρίζεται από ήπιο πυρετό, κακουχία, πονοκέφαλο και συμπτώματα τύπου κρυολογήματος.
  • Εξανθηματική φάση:
    • Εμφανίζεται το χαρακτηριστικό έντονο κόκκινο εξάνθημα στα μάγουλα, που θυμίζει αποτύπωμα από «χαστούκι».
    • Στη συνέχεια, το εξάνθημα μπορεί να εξαπλωθεί στον κορμό, στα χέρια και στα πόδια με τη μορφή ακανόνιστων ερυθρών κηλίδων.
    • Το εξάνθημα συχνά υποτροπιάζει ή γίνεται πιο έντονο με την έκθεση στον ήλιο, τη σωματική άσκηση ή το στρες, αλλά υποχωρεί πλήρως μέσα σε 1–3 εβδομάδες.

Σημαντικές επισημάνσεις για τους γονείς

  • Σε υγιή παιδιά η νόσος είναι συνήθως ήπια και καλοήθης.
  • Σε παιδιά με υποκείμενα αιματολογικά νοσήματα (π.χ. θαλασσαιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία) ή σε περιπτώσεις ανοσοκαταστολής, ο ιός μπορεί να προκαλέσει πιο σοβαρή εικόνα, όπως παροδική απλασία μυελού. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται στενή ιατρική παρακολούθηση.
  • Εάν μια εγκυμονούσα εκτεθεί στον ιό, είναι σημαντικό να ενημερώσει τον γυναικολόγο της, καθώς υπάρχει μικρός αλλά υπαρκτός κίνδυνος επιπλοκών για το έμβρυο και απαιτείται η κατάλληλη παρακολούθηση.

Ερπητική ουλοστοματίτιδα

Η ερπητική ουλοστοματίτιδα προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV-1) και αποτελεί συνήθως την πρώτη, πιο έντονη εκδήλωση της λοίμωξης με αυτόν τον ιό. Εμφανίζεται κυρίως σε βρέφη και μικρά παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 5 ετών. Παρότι η εικόνα με τις επώδυνες βλάβες στο στόμα και τον υψηλό πυρετό μπορεί να ανησυχήσει έντονα τους γονείς, στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για λοίμωξη αυτοπεριοριζόμενη, που υποχωρεί με υποστηρικτική φροντίδα. Η μετάδοση γίνεται εύκολα μέσω σάλιου (φιλιών, κοινής χρήσης σκευών, παιχνιδιών ή αντικειμένων που έχουν έρθει σε επαφή με το στόμα).

Συμπτώματα

Η ερπητική ουλοστοματίτιδα ξεκινά συνήθως απότομα και τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν 7–10 ημέρες. Αυτά περιλαμβάνουν:

  • Υψηλό πυρετό στην αρχή (συχνά >39°C).
  • Έντονος πόνος στο στόμα, που δυσκολεύει την καθημερινή σίτιση.
  • Εμφάνιση μικρών, επώδυνων φυσαλίδων και άφθων στα ούλα, στη γλώσσα, στα χείλη και στο εσωτερικό του στόματος.
  • Δυσκολία στη σίτιση και στην κατανάλωση υγρών λόγω του πόνου.
  • Δυσοσμία στόματος.
  • Ευερεθιστότητα, μειωμένη όρεξη και κακουχία.

Η σημαντικότερη ανησυχία στη νόσο είναι η αφυδάτωση, καθώς τα παιδιά συχνά αρνούνται να καταναλώσουν υγρά λόγω του πόνου. Για αυτό η προσεκτική παρακολούθηση της πρόσληψης υγρών είναι ιδιαίτερα κρίσιμη ώστε να αποφευχθεί η αφυδάτωση.

Τι να αποφύγετε:

  • Σκευάσματα με τοπικά αναισθητικά (π.χ. λιδοκαΐνη) χωρίς ιατρική οδηγία, γιατί μπορεί να είναι επικίνδυνα σε μικρά παιδιά.
  • Χορήγηση φαρμάκων ή αντιικών σκευασμάτων χωρίς συνταγή και καθοδήγηση από γιατρό.

Στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα

Η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα οφείλεται στο βακτήριο Streptococcus pyogenes (ομάδα Α β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος). Αν και δεν πρόκειται για ίωση, συχνά συγχέεται με τις ιογενείς φαρυγγίτιδες, επειδή τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια. Η διάκριση, όμως, είναι ιδιαίτερα σημαντική: η στρεπτοκοκκική λοίμωξη απαιτεί αντιβιοτική θεραπεία για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και για να προληφθούν επιπλοκές.

Συμπτώματα

Τα βασικά χαρακτηριστικά της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης περιλαμβάνουν:

  • Υψηλό πυρετό (συχνά >38,5°C)
  • Έντονο πονόλαιμο και δυσκολία στην κατάποση
  • Διόγκωση και ευαισθησία των τραχηλικών λεμφαδένων
  • Πυώδης επίχρισμα στις αμυγδαλές
  • Γενική κακουχία, κοιλιακό άλγος ή πονοκέφαλο

Συχνές παιδικές ιώσεις: Πότε να απευθυνθείτε σε παιδίατρο

Οι περισσότερες παιδικές ιώσεις είναι ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες, ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που θα πρέπει να κινητοποιήσουν άμεσα τους γονείς ώστε να ζητήσουν ιατρική εκτίμηση:

  • Υψηλός πυρετός που επιμένει πάνω από 3 ημέρες ή επανεμφανίζεται μετά από πρόσκαιρη ύφεση.
  • Σημάδια αφυδάτωσης που περιλαμβάνουν ξηρά χείλη και γλώσσα, μειωμένη παραγωγή ούρων, υπνηλία ή λήθαργο και κλάμα χωρίς δάκρυα.
  • Δυσκολία στην αναπνοή: ταχύπνοια, θορυβώδης αναπνοή, «τραβήγματα» στο θώρακα ή έντονος βήχας που δυσκολεύει τον ύπνο και τη σίτιση.
  • Εξανθήματα που εξαπλώνονται γρήγορα, συνοδεύονται από υψηλό πυρετό ή από κακή γενική εικόνα του παιδιού.
  • Έντονος ή παρατεταμένος πόνος στο λαιμό, στο αυτί ή στην κοιλιά.
  • Αλλαγές στη συμπεριφορά ή στη συνείδηση: υπερβολική υπνηλία, λήθαργος ή έντονη ευερεθιστότητα που δεν εξηγούνται από ένα απλό κρυολόγημα ή ήπια αδιαθεσία.
  • Ο γονέας αισθάνεται ότι η κατάσταση του παιδιού δεν είναι καλή.
  • Ανησυχία για οποιοδήποτε άλλο λόγο.

Συχνές παιδικές ιώσεις- Επικοινωνήστε μαζί μας

Οι παιδικές ιώσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης κάθε παιδιού. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η επικοινωνία με τον παιδίατρο, όταν είναι απαραίτητο, αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για τη διασφάλιση της υγείας του παιδιού, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν σιγουριά και ηρεμία σε όλη την οικογένεια. Ο Δρ. Χρήστος Ζωγράφος, Παιδίατρος με εκπαίδευση σε κορυφαία νοσοκομεία της Γερμανίας και εξειδίκευση στην Παιδοαιματολογία, παρέχει ολοκληρωμένη πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία, με σεβασμό στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε παιδιού.

📞 Επικοινωνήστε με το παιδιατρικό μας ιατρείο σε Αίγιο, για να κλείσετε ραντεβού και να λάβετε εξατομικευμένες ιατρικές συμβουλές για την υγεία και την ανάπτυξη του παιδιού σας.

Leave a reply