Καλοκαιρινή Ωτίτιδα: Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με χαρά, διακοπές και παιχνίδι στη θάλασσα, όμως για πολλά παιδιά αυτή η περίοδος συνοδεύεται από μια όχι και τόσο ευχάριστη εμπειρία: την καλοκαιρινή ωτίτιδα. Γνωστή και ως εξωτερική ωτίτιδα ή αλλιώς το «αυτί του κολυμβητή»,  πρόκειται για μια συχνή λοίμωξη του αυτιού που εμφανίζεται κυρίως τους θερμούς μήνες, καθώς η καθημερινή επαφή με το νερό και η αυξημένη υγρασία δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξή της. Η καλοκαιρινή ωτίτιδα προσβάλλει κυρίως τα παιδιά – ιδιαίτερα εκείνα που λατρεύουν τις βουτιές – και μπορεί εύκολα να μετατρέψει τις ξέγνοιαστες καλοκαιρινές στιγμές σε αιτία πόνου και ταλαιπωρίας. Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τι είναι η καλοκαιρινή ωτίτιδα, ποια είναι τα συμπτώματα, πώς γίνεται η διάγνωση και κυρίως πώς να την προλάβετε, ώστε να απολαύσετε τις διακοπές σας χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις.

Τι είναι η καλοκαιρινή ωτίτιδα;

Η καλοκαιρινή ωτίτιδα (εξωτερική ωτίτιδα) είναι μια φλεγμονή του δέρματος που καλύπτει τον έξω ακουστικό πόρο – τον «σωλήνα» που ξεκινά από το πτερύγιο του αυτιού και καταλήγει στο τύμπανο. Εμφανίζεται συχνά όταν παγιδεύεται νερό στο αυτί, δημιουργώντας ένα ζεστό και υγρό περιβάλλον ιδανικό για τον πολλαπλασιασμό βακτηρίων ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, μυκήτων.

Η ονομασία «αυτί του κολυμβητή» μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς η εξωτερική ωτίτιδα σχετίζεται άμεσα με τη συχνή έκθεση σε νερό – είτε στη θάλασσα είτε σε πισίνες. Υπολογίζεται ότι περίπου το 10% του πληθυσμού θα εμφανίσει τη συγκεκριμένη λοίμωξη τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, με την πλειονότητα των περιστατικών να καταγράφεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Αίτια

Η καλοκαιρινή ωτίτιδα οφείλεται κυρίως σε βακτήρια, όπως η Pseudomonas aeruginosa και ο Staphylococcus aureus, τα οποία φυσιολογικά υπάρχουν στο δέρμα μας χωρίς να προκαλούν λοίμωξη. Όταν όμως επικρατήσουν ευνοϊκές συνθήκες – όπως αυξημένη υγρασία ή μικροτραυματισμοί στον έξω ακουστικό πόρο – τα βακτήρια αυτά μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να οδηγήσουν σε φλεγμονή.

Παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση της ωτίτιδας

Η εξωτερική ωτίτιδα δεν εμφανίζεται τυχαία – υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εκδήλωσής της, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπως:

  • Συχνή κολύμβηση σε νερά με αμφίβολη καθαριότητα, όπως παραλίες με στάσιμα νερά ή πισίνες με ανεπαρκή απολύμανση.
  • Παγιδευμένο νερό στον έξω ακουστικό πόρο, το οποίο δημιουργεί ένα ζεστό και υγρό περιβάλλον ιδανικό για την ανάπτυξη βακτηρίων.
  • Τραυματισμοί στον ακουστικό πόρο, συνήθως από λανθασμένες προσπάθειες καθαρισμού με μπατονέτες ή άλλα αντικείμενα.
  • Δερματολογικές παθήσεις, όπως έκζεμα ή ψωρίαση, που αλλοιώνουν τη φυσική άμυνα του δέρματος του αυτιού.
  • Χρήση ακουστικών βαρηκοΐας ή ωτοασπίδων, όταν αυτά δεν καθαρίζονται σωστά ή διατηρούν υγρασία.
  • Καταστάσεις που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή γενική ανοσοκαταστολή, οι οποίες καθιστούν το αυτί πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις.

Καλοκαιρινή Ωτίτιδα- Συμπτώματα 

Η καλοκαιρινή ωτίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί με ήπια έως και έντονα συμπτώματα, τα οποία συχνά εξελίσσονται γρήγορα. Ιδιαίτερα στα παιδιά, είναι σημαντικό οι γονείς να παραμένουν σε εγρήγορση ώστε να αναγνωρίσουν εγκαίρως τα πρώτα σημάδια. Τα συχνότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Έντονο πόνο στο αυτί, που επιδεινώνεται όταν το παιδί ξαπλώνει, αγγίζει ή τραβά το πτερύγιο του αυτιού.
  • Αίσθημα βουλωμένου αυτιού ή μείωση της ακοής (παροδική βαρηκοΐα).
  • Κνησμός (φαγούρα) στον έξω ακουστικό πόρο, συχνά ως πρώιμο σύμπτωμα.
  • Εκροή υγρού από το αυτί (ωτόρροια), που μπορεί να είναι διαυγές, θολό ή να έχει δυσάρεστη οσμή.
  • Πυρετός ή πονοκέφαλος, ειδικά σε πιο προχωρημένες ή εκτεταμένες φλεγμονές.
  • Ευερεθιστότητα, ανησυχία και διαταραχές στον ύπνο, λόγω του πόνου ή της δυσφορίας.

Διάγνωση

Η διάγνωση της καλοκαιρινής ωτίτιδας πραγματοποιείται από τον παιδίατρο ή τον ωτορινολαρυγγολόγο, κυρίως μέσω ωτοσκόπησης, δηλαδή της επισκόπησης του έξω ακουστικού πόρου και του τυμπάνου. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει εκροή υγρού (ωτόρροια), μπορεί να ζητηθεί μικροβιολογική καλλιέργεια του εκκρίματος, προκειμένου να ταυτοποιηθεί το παθογόνο μικρόβιο και να καθοριστεί η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση.

Καλοκαιρινή Ωτίτιδα- θεραπεία

Η θεραπεία της καλοκαιρινής ωτίτιδας στοχεύει στην αντιμετώπιση της φλεγμονής, την ανακούφιση από τον πόνο και την αποτροπή πιθανών επιπλοκών. Ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης, η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει:

  • Τοπική φαρμακευτική αγωγή με ωτικές σταγόνες που περιέχουν:
  1. Αντιβιοτικά, για την καταπολέμηση βακτηριακών λοιμώξεων.
  2. Κορτικοστεροειδή, για την αντιμετώπιση του οιδήματος και της φλεγμονής.
  3. Αντιμυκητιασικά, σε περιπτώσεις ωτομύκωσης.
  • Αναλγητικά φάρμακα, όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη, σε περιπτώσεις έντονου πόνου και πυρετού.
  • Αποφυγή της διαβροχής του αυτιού καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας. Είναι σημαντικό το αυτί να διατηρείται στεγνό, αποφεύγοντας το μπάνιο στη θάλασσα, στην πισίνα και το λούσιμο χωρίς προστασία.
  • Συστηματική αντιβιοτική αγωγή, από το στόμα, σε πιο σοβαρές ή εκτεταμένες λοιμώξεις που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην τοπική θεραπεία.

Χρήσιμες συμβουλές πρόληψης για γονείς

  1. Αποφύγετε τη χρήση μπατονέτας ή άλλων αντικειμένων για τον καθαρισμό του αυτιού. Αντί να βοηθούν, μπορεί να τραυματίσουν τον έξω ακουστικό πόρο και να διευκολύνουν την είσοδο μικροβίων.
  2. Στεγνώνετε καλά τα αυτιά του παιδιού μετά το μπάνιο, χρησιμοποιώντας καθαρή πετσέτα ή λίγο βαμβάκι μόνο στο εξωτερικό μέρος του αυτιού – ποτέ σε βάθος.
  3. Χρησιμοποιήστε ωτοασπίδες σιλικόνης σε παιδιά με ιστορικό ωτίτιδων ή με ευαισθησία στα αυτιά, ιδιαίτερα όταν κολυμπούν σε πισίνα.
  4. Αποφύγετε την κολύμβηση σε νερά αμφίβολης ποιότητας, όπως πισίνες με κακή απολύμανση ή παραλίες με στάσιμα νερά.
  5. Αποφύγετε βουτιές από ύψος, οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν απότομη πίεση στο αυτί και να προκαλέσουν τραυματισμό ή είσοδο νερού σε βάθος.
  6. Κάντε έναν προληπτικό καθαρισμό αυτιών σε ωτορινολαρυγγολόγο πριν την καλοκαιρινή περίοδο. Έτσι απομακρύνονται συσσωρεύσεις κυψελίδας (κεριού) που ευνοούν την παγίδευση υγρασίας.

Πότε να απευθυνθείτε στον παιδίατρο

Αν παρατηρήσετε πως το παιδί σας παραπονιέται για πόνο στο αυτί, παρουσιάζει πυρετό, εκροή υγρού ή μειωμένη ακοή, επικοινωνήσετε με το ιατρείο μας στο Αίγιο ή στην Πάτρα. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία προλαμβάνει επιπλοκές και μειώνει την ταλαιπωρία του παιδιού.

Leave a reply